Komisaun C no Komisaun D Parlamentu Nasionál halao Diskusaun espesialidade ba Proposta alterasaun Lei No. 14/VI (2a) – Lei Enkuadramentu Orsamentál no Jestaun Finanseira Públika.

Parlamentu Nasional liu husi Komisaun C no Komisaun D Parlamentu Nasionál  halao Diskusaun espesialidade ba Proposta alterasaun Lei No. 14/VI (2a) – Lei Enkuadramentu Orsamentál no Jestaun Finanseira Públika.

Diskusaun ne’e partisipa husi Ministra Finansa, S.E Santina José F.Viegas Cardoso hamutuk ho Komisaun C Parlamentu Nasionál, ne’ebé trata asuntu Finansa Públika no Komisaun D asuntu Ekonomia no Dezenvolvimentu, iha salaun Institutu Nasionál Peska no Aquikultura Timor-Leste, munisípiu Liquiça.

Diskusaun Proposta Lei No. 14/VI (2a) ne’e importante, tanba konteúdu lei ne’e kompleksu tebes nune’e parte rua, tantu Parlamentu no Governu bele iha entendimentu di’ak molok submete ba Plenáriu hodi halo diskusaun no votasaun finál globál.

PPL ne’e introdus prinsípiu orsamentál 11 ne’ebé kompostu husi unidade no universalidade, anualidade no pluralidade, estabilidade no sustentabilidade orsamentál, ekonómia, efisiénsia no efikásia, transparénsia, responsabilidade, ekuidade, inter-jerasionál, orsamentasaun por programa, espesifikasaun, naun kompensasaun no naun konsignasaun.

Proposta Lei No. 14/VI (2a) ne’e Governu propoin atu halo alterasaun ba substánsia aspeitu balun ne’ebé esensiál tebes ba enkudramentu orsamentál no jestaun finanseira públika ho objetivu atu hametin liután relasaun entre planeamentu no orsamentu liuhusi orsamentasaun por programa ne’ebé foka ba fundu Estadu.

Iha tinan 2015, VI Governu Konstitusionál halo ona servisu advokasia konaba reforma fiskál no jestaun finanseira  públika liu husi implementasaun orsamentu por programa fazeadamente, eliminasaun prátika dezorsamentasaun, hasa’e autonomia servisu no melloramentu transparénsia iha ezekusaun orsamentu.

Antes submisaun PPL ne’e ba Parlamentu Nasionál husi IX Governu iha loron 22, fulan-Novembru, tinan 2024, parte rua halo ona konsulta lubun ida ho setór ekonómia no sosiál sira hanesan Banku Sentrál Timor-Leste, RAEOA, Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Institutu Nasionál Seguransa Sosiál no seluk tan ne’ebé hato’o hato’o sira-nia pontu de vista ho rekomendasaun lubun ida.

Rekorda fila fali katak, diskusaun no votasaun iha jeneralidade ba PPL No. 14/VI (2a) – Lei Enkuadramentu Orsamentál no Jestaun Finanseira Públika pasa ho votu afavor 36, kontra 1 no abstensaun 15 no meza delibera kedas PPL ne’e ba Komisaun C hodi halo diskusaun espesialidade, ho votu afavór 36, kontra 12 no abstensaun 4.

Entretantu PPL ne’ebé kontén artigu 90 hodi revoga lei No. 2/2022, 10 fevereiru iha proposta alterasaun hamutuk 22, ne’ebé dadaun ne’e iha hela diskusaun espesialidade durante loron tolu, háhu hosi loron 19 to’o 21 fulan-Marsu tinan 2025.