Institutu Nasionál Seguransa Sosiál (INSS) sei halo investimentu ba Fundu Rezerva Seguransa Sosiál (FRSS) iha banku sira iha rai li’ur, liuliu nasaun sira ne’ebé fó retornu di’ak.
Investimentu FRSS iha rai li’ur ne’e sei halo ho objetivu atu rezerva fundu seguransa sosiál nune’e labele remata hodi halo pagamentu ba kontribuiente sira.
Prezidente Konsellu Administrasaun INSS, Arlindo Pinto, hato’o afirmasaun ne’e iha debate entre Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun (MSSI) ho Parlamentu Nasionál, iha Plenáriu Parlamentár, Tersa-Feira, loron 16, fulan-Abril, konaba implementasaun rejime jurídiku, seguransa sosiál no funsionamentu fundu rezerva seguransa sosiál, hodi hatan ba preokupasaun husi Deputadu sira konaba polítika Governu ba investimentu FRSS.
Responsável máximu INSS ne’e haktuir INSS halo ona kooperasaun ho Banku Sentrál Timor-Leste (BCTL) no iha tempu badak bele hamosu nota entendimentu atu bele uza kapitál balun hodi investe iha rai li’ur.
INSS mós iha ona kompromisu ho banku kaixa depózitu Portugal no iha fulan-Maiu tinan ne’e sei iha asinatura atu jere kapitál hodi halo investimentu ho funan ne’ebé di’ak ba FRSS.
Iha okazisaun hanesan, Vise-Ministra MSSI, S.E Ceu Brites, rekoñese katak loos duni osan barak maka investe termu prazu iha banku komersiál sira iha rai laran no investimentu seidauk halo iha rai li’ur tanba osan povu nian presiza trata ho kuidadu.
Maske nune’e, INSS no MSSI halo tiha ona konsulta ho grupu barak husi nasaun seluk no tinan ida ne’e sei komesa investe maibé tenki ho rekomendasaun ne’ebé konsideradu seguru.
Entretantu, relativamente ho jestaun ba FRSS, Prezidente INSS explika, parte kompetente hahú halo levantamentu ba FRSS iha tinan 2002, ho montante US$151.402.538,60 husi banku sentrál mai iha titulár konta FRSS nian no iha tinan 2023 FRSS foin halo aplikasaun ba rejime repatriasaun hodi halo jestaun iha merkadu finanseiru.
Atu halo jestaun ba FRSS tuir konstituisaun no polítika investimentu ne’ebé hetan mós aprovasaun husi Parlamentu Nasionál, FRSS investidu iha depózitu prazu husi kapitál ne’ebé levanta husi Banku Sentrál, iha finál tinan 2023, sa’e ba US$. 190.919.553,93 no husi montante ne’e konsege halo jestaun iha merkadu finanseiru liu husi depózita prazu iha tinan 2024 ho ninia rendimentu husi US$ 7.000.000 ba US$ 217.000.000 no iha 2025 montante ne’e sa’e ba US$ 233.000.000 resin.
Montante FRSS US$ 233.000.000 resin ne’ebé atinji iha tinan 2025 ne’e, 50% sei halo depózitu prazu no investimentu iha banku sira exteriór nian no 50% bele sirkula nafatin iha rai laran hodi ajuda mós banku komersiál sira iha Timor-Leste atu sustenta ekonomia nasionál.